Niniejsze krótkie opracowanie stanowi część studiów przedprojektowych, w ramach projektu zagospodarowania prywatnego terenu. Celem takich studiów jest między innymi wychwycenie najważniejszych składników środowiska kulturowego bezpośredniego otoczenia, jak i samego opracowywanego terenu, by je uwzględnić w charakterze projektu. Dzięki takiemu działaniu unika się przeoczenia i częstokroć zniszczenia rzeczy ważnych w czasie inwestycji. Opracowanie takie daje też inwestorowi wiedzę o jego terenie i najbliższej okolicy, co zwiększa świadomość ziemi na której żyje, oraz uwrażliwia jego postrzeganie otoczenia (krajobrazu). Ze względu na poszanowanie prywatności inwestora, na prezentowanych historycznych mapach nie oznaczono granic terenu, którego dotyczy to opracowanie.
Istnienie przysiółka „Chałupy” (niemieckie Feldhauser), wiązać należy z pobliskim Komarnem, które lokowane zostało na początku XIV wieku, w okresie kolonizacji Kotliny Jeleniogórskiej na prawie niemieckim. Przysiółek jednak jest znacznie młodszy. Pobliskie Komarno w swej strukturze układu pól i zabudowań, wyraźnie zachowuje układ wsi o charakterze niwowym, lokowanej na prawie niemieckim. W układzie pól, a nawet dróg polnych widać wyraźną strukturę łanową, z polami liczącymi po kilkanaście hektarów, które to są charakterystyczne dla gospodarstw kmiecych, zgodnych z prawem niemieckim. W strukturze Chałup vel. Feldhauser, takiego układu wyróżnić nie można. Zabudowa jest tutaj zbyt mocno skoncentrowana, a układ geograficzny i katastralny wyklucza funkcjonowanie wsi na prawie niemieckim. Zasób areału pozwala tu jedynie na powstanie gospodarstw zagrodniczych i chałupniczych, takich jakie znamy z okresu rozwoju gospodarki folwarcznej, która to w Kotlinie Jeleniogórskiej zaczęła pojawiać się dopiero na przełomie XV i XVI wieku.
Młodą metrykę przysiółka potwierdza archiwalny materiał kartograficzny. Pisana małą literą (nie traktowano zatem osiedla jako samodzielną wieś) nazwa „feldchauser” pojawia się dopiero na kartach atlasu Śląska wydanego w roku 1751, autorstwa Wielanda i Schubartha. Na wcześniejszych mapach, na których uwidocznione są wszystkie wsie, siedziby rodowe i zamki w Księstwie Jaworskim, osiedle nie jest oznaczone, więc albo nie stanowiło samodzielnej jednostki wartej oznaczania na mapach, albo nie istniało w ogóle. Należy tu zaznaczyć, że strukturę osadniczą w tym rejonie, oznaczono w przybliżeniu jako ciąg zabudowań skoncentrowanych wzdłuż potoku wpływającego do przysiółka od północy, Trzmielową Doliną, stanowiącego prawy dopływ strumienia Komar. Obecnie w rejonie tym nie istnieje żadna historyczna zabudowa, oraz nie zachowały się po niej ślady, co wskazuje na nietrwałą zabudowę drewnianą. Na mapie oznaczono też w tym rejonie stawy, oraz młyn.
Podobną sytuację widzimy na mapie Kreis Jauer, Schonau u. Bolkenhain z pierwszej połowy XIX wieku. Oznaczona tu kółkami zabudowa koncentruje się na północ od strumienia Komar, wzdłuż jego prawego dopływu.
Istnienie w tym rejonie zabudowy potwierdza również mapa Preußisches Urmesstischblatt z połowy XIX wieku, na której oprócz zabudowań wzdłuż wcześniej wspomnianego strumienia, istnieją już zabudowania ze współczesnego układu. Należy przy tym nadmienić że zabudowy z tego okresu nie należy utożsamiać z zachowaną obecnie zabudową historyczną, bo biorąc pod uwagę peryferyjność osiedla i jego małą zasobność (brak gospodarstw o dużym areale), nie jest prawdopodobne powstanie zabudowań murowanych w tak wczesnym okresie. Na mapie tej oznaczono również stawy, stanowiące ważny element gospodarki folwarcznej, z których obecnie zachował się jeden.
Ostateczny, tożsamy ze współczesnym układ urbanistyczny osiedla widoczny jest na mapie Messtischblatt ze stanem z lat dwudziestych XX wieku. Wspominane wcześniej zabudowania wzdłuż strumienia północnego nie są już tutaj oznaczane. Warto zaznaczyć, że obecnie bezimienny strumień nosił wtedy nazwę „Ammer”, czyli w polskim tłumaczeniu „Trznadel”. Jak wspomniano całość zabudowań przysiółka jest tu tożsama ze współcześnie istniejącą zabudową historyczną. Zabudowę tą, podobnie jak genezę powstania osiedla, należy wiązać z funkcjonującym na przestrzeni kilkuset lat folwarkiem w Komarnie. Osiedle powstało zapewne jako zagrody najemnej ludności pracującej na rzecz folwarku. Reasumując, pierwsza, nieistniejąca już zabudowa osady rozwijała się wzdłuż północnego strumienia. W wieku XIX nastąpił dalszy rozwój osady w kierunku wschodnim, przy czym obserwujemy też zanik zabudowy wzdłuż strumienia Ammer. Działka stanowiąca przedmiot niniejszego opracowania, była najprawdopodobniej zapleczem jednej z takich zagród.
Niestety nie znaleziono żadnej historycznej ikonografii (co nie znaczy że nie istnieje) ukazującej zabudowania przysiółka z okresu pierwszej połowy XX wieku, dającej wgląd w jej charakter zanim większość zabudowań została przekształcona metodą gospodarczą.
Strefa zabudowań ukazana na mapach Preußisches Urmesstischblatt, oraz Urmesstischblatt, została współcześnie objęta nadzorem konserwatorskim i archeologicznym jako „strefa ochrony historycznego zespołu ruralistycznego, oraz strefa obserwacji archeologicznej”. Ochrona ta obejmuje część omawianej działki, a przebieg granicy tej ochrony pokrywa się z linią nieprzekraczalnej zabudowy (patrz MPZP dla miejscowości Komarno).
Ze względu na liczne przekształcenia terenu, oraz stopień zainwestowania nowych działek siedliskowych, numeryczny model terenu nie ukazuje żadnych istotnych struktur historycznych. Całość zachowanej historycznej zabudowy przysiółka pochodzi z przedziału: ostatnie dekady XIX wieku – pierwsza połowa XX. To jest również przesłanka ku temu, by podtrzymywać tezę, że od swego początku osada była biednym osiedlem chałupniczym, z ewentualnymi drobnymi gospodarstwami zagrodniczymi, o nietrwałej, drewnianej zabudowie. Wskazuje na to również nazwa osady. Feldhauser, czyli chałupy w polu.